
Kho xăng dầu.
Sau khi Bộ Tài chính nêu lên những bất cập trong hoạt động tạm nhập- tái xuất, ngày 5/9/2012, Tổng cục Hải quan tiếp tục cung cấp thông tin, số liệu liên quan đến tạm nhập tái xuất xăng của 13 doanh nghiệp đầu mối xăng dầu đến một số báo.
- Tạm nhập nhiều tái xuất ít: khó kiểm soát
Tại
buổi họp báo, Tổng cục Hải quan đã công bố những số liệu tạm
nhập-tái xuất của 13 DN đầu mối kinh doanh xăng dầu. Theo đó, từ
1/1/2009 đến 31/6/2012, hầu hết các DN đều có lượng tái xuất
xăng dầu ít hơn lượng tạm nhập. Riêng đối với mặt hàng xăng tạm
nhập mà chưa tái xuất của Petrolimex là hơn 136 nghìn tấn; Công ty cổ
phần dầu khí Mê Kông là 48,5 nghìn tấn, lượng dầu diesel đơn vị này tạm
nhập nhưng chưa tái xuất cũng ở mức hơn 110 nghìn tấn; Công ty TNHH một
thành viên Hàng không Việt Nam: 10,9 nghìn tấn, xăng máy bay là
164,8 nghìn tấn.Các DN đầu mối khác như Công ty cổ phần hóa dầu Quân
đội, Tổng công ty xăng dầu Quân đội, Tổng công ty dầu Việt Nam (PV
Oil), Công ty cổ phần lọc hóa dầu Nam Việt... cũng có trong danh sách
những đơn vị tạm nhập nhiều tái xuất ít. Đặc biệt, Công ty
TNHH vận tải thủy bộ Hải Hà tạm nhập 13 ngàn tấn xăng nhưng
không xuất đi tấn nào.
Cùng
với đó Tổng cục Hải quan cũng cung cấp số liệu nợ thuế của
các DN đầu mối. Theo đó, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) có
số nợ thuế tạm nhập- tái xuất lớn nhất, hơn 82 tỷ đồng; Công
ty TNHH một thành viên Xăng dầu Hàng không Việt Nam 42,6 tỷ đồng;
Tổng công ty Xăng dầu Quân đội gần 51 tỷ đồng; Tổng công ty Dầu
Việt Nam nợ 15,66 tỷ đồng...
Theo
Tổng cục Hải quan, từ năm 2006 đến tháng 10/2011 đã xảy ra
nhiều vụ việc, như Cục Hải quan Quảng Ninh phát hiện 13 vụ vận
chuyển dầu diezel tạm nhập- tái xuất không đúng tuyến đường
với số lượng 660,76 tấn. Đặc biệt, ngày 28/7/2012, Cục Điều tra
chống buôn lậu Tổng cục Hải quan đã bắt giữ 1.360 tấn xăng
tạm nhập từ kho xăng Vũng Áng, tái xuất đi Trung Quốc nhưng lại
tiêu thụ ngay trên biển; lô hàng vi phạm trị giá 40 tỷ đồng,
đã tạm giữ 4 tàu và 27 thuyền viên.
Từ
những con số tạm nhập- tái xuất và những vụ việc vi phạm cụ
thể, Tổng cục Hải quan quy kết loại hình kinh doanh này đang
có vấn đề, khó kiểm soát, làm thất thu ngân sách, tạo kẽ hở
cho buôn lậu, lợi ít, hại nhiều nên kiến nghị với Thủ tướng
Chính phủ loại bỏ hoạt động tạm nhập- tái xuất qua đường
biển đối với xăng dầu.
Nghi ngờ doanh nghiệp gian lận
Tại
buổi họp báo, ông Nguyễn Văn Cẩn- Phó Tổng cục trưởng Tổng
cục Hải quan- cho biết, theo Nghị định 12/2006/NĐ-CP của Chính
phủ, Thông tư 04/2006/TT-BTM của Bộ Thương mại (nay là Bộ Công
Thương), Thông tư 165/2010/TT-BTC và Thông tư 126/2011/TT-BTC của Bộ
Tài chính, hàng hóa tạm nhập- tái xuất được lưu ở Việt Nam
120 ngày và được 2 lần gia hạn, mỗi lần là 30 ngày, thêm 15
ngày tờ khai còn giá trị hiệu lực, như vậy hàng hóa tạm nhập
được lưu tổng cộng là 195 ngày. Tuy nhiên, mặt hàng xăng dầu
là mặt hàng đặc thù, như đối với xăng có nhiều chủng loại:
A92, A95, dầu DO... khác với kiểm soát hàng khô tạm nhập lô
hàng nào thì tái xuất đúng lô đó. Khi xăng dầu tạm nhập vào
Việt Nam lưu ở các DN thì hầu hết 13 DN đầu mối đều đổ chung
xăng tạm nhập- tái xuất và xăng kinh doanh vào một bể, điều đó
rất khó cho công tác kiểm tra, kiểm soát của cơ quan hải quan.
“Ranh giới để có đủ chứng cứ và tài liệu chứng minh là DN
buôn lậu rất khó”- ông Cẩn nói.
Ông
Cẩn cho rằng, vì không phân biệt được xăng dầu tạm nhập- tái
xuất và xăng dầu nhập về nội địa vì để cùng một bể nên mới
có chuyện DN xăng dầu nhập về không tái xuất chuyển sang tiêu
thụ nội địa để trốn thuế. “Ví dụ như thời điểm này nếu một
DN tạm nhập xăng dầu thì thuế suất là 12%, nhưng do chưa thanh
khoản các lô hàng trước ở thời điểm thuế suất bằng 0% hoặc 5%
nên khi DN chuyển lượng xăng dầu chưa tái xuất sang tiêu thụ nội
địa sẽ được hưởng lợi từ chênh lệch thuế suất giữa 12% (lô
hàng thực nhập) và thuế suất 0% hoặc 5%, tức là trốn thuế 12%
hoặc 7%. Mà lẽ ra nếu đúng là tạm nhập thì lô hàng nào phải
tái xuất đúng lô hàng ấy. Vì thế, chúng tôi đã kiến nghị
Thủ tướng Chính phủ và đề nghị Bộ Công Thương là nếu cho tạm
nhập- tái xuất xăng dầu thì phải còn nguyên tàu, nguyên chủng
loại, phải được kẹp chì, được giám sát về kỹ thuật thì mới
cho xuất”- ông Cẩn nói.
Ông
Cẩn cũng cho rằng, DN còn có thể được hưởng lợi do chính
sách thời gian lưu hàng tạm nhập ở Việt Nam quá dài. “Lẽ ra 30
ngày thì DN phải nộp thuế ngay nhưng do được phép lưu hàng tạm
nhập 195 ngày, trong thời gian này DN có thể bán hàng đi và
lấy tiền nộp thuế, mà trong thời điểm đó lãi suất ngân hàng
cao so với tiền phạt chậm thuế. Vì thế, DN tính toán tiền lãi
ngân hàng còn có lợi hơn tiền phạt chậm nộp. Có khả năng DN
chiếm dụng vốn tiền thuế của Nhà nước”- ông Cẩn quy kết.
Lỗ hổng chính sách
Theo
Tổng cục Hải quan, việc kinh doanh tạm nhập- tái xuất như hiện
nay không đúng bản chất tạm nhập- tái xuất (hàng hóa phải
giữ nguyên trạng) là do doanh nghiệp được chia nhỏ lô hàng để
vận chuyển khi tái xuất hoặc được để lại tiêu thụ nội địa
(điểm 5, mục V Thông tư 04/2006/TT-BTM của Bộ Thương mại; điểm 4,
Điều 2 thông tư 126/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính) làm cho công
tác giám sát, quản lý của cơ quan hải quan gặp nhiều khó khăn.
Hơn
nữa, thời gian hàng tạm nhập- tái xuất được phép lưu tại
Việt Nam quá dài (tối đa lên tới 180 ngày). Đối với hàng tạm
nhập- tái xuất thông thường DN có thể mang hàng về bảo quản
trong thời gian lưu giữ tại Việt Nam cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro
cho cơ quan Hải quan trong việc giám sát, quản lý tính nguyên
trạng của hàng hóa, đặc biệt là khâu thanh khoản, theo dõi nợ
thuế.
Tổng
cục Hải quan nhận xét, cơ chế, chính sách quản lý và thủ
tục hải quan, chính sách thuế đối với hàng tạm nhập- tái
xuất quá thông thoáng nên cũng rất khó quản lý.
Ông
Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh: “Từ những sai phạm xảy ra trong hoạt
động tạm nhập- tái xuất, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng
và Thủ tướng đã chỉ đạo tạm dừng xăng dầu tạm nhập- tái
xuất đối với đường biển. Bộ Tài chính cũng chỉ đạo và Tổng
cục Hải quan yêu cầu các chi cục kiên quyết làm đúng quy định
pháp luật. Chúng tôi chấp nhận hàng quá thời hạn sẽ không cho
tái xuất. Những tờ khai đã hết hiệu lực không có giá trị thì
số hàng ấy coi là không có chứng từ. Nếu hàng đáng phải nộp
thuế thì chúng tôi yêu cầu nộp thuế, hàng cấm thì sẽ đưa về
xử lý vi phạm, hàng phải tịch thu sẽ bị tịch thu. Chúng tôi đã
kiến nghị với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính sửa đổi những sơ
hở bất cập trong chính sách. Trong đó đề nghị Bộ Công Thương
tuyệt đối không cho tạm nhập- tái xuất đối với hàng cấm”.
Tái diễn chuyện khó quản là cấm?
Giải
thích nguyên nhân vì sao có chuyện xăng dầu tạm nhập nhiều,
tái xuất ít, ông Trần Ngọc Năm- Phó Tổng giám đốc Tập đoàn
Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex)- cho biết: Đặc thù của mặt hàng
xăng dầu là lỏng, dễ bay hơi, hao hụt nhiều, hơn nữa, theo quy
định của Bộ Tài chính khi xăng dầu tạm nhập thì tính theo dung
tích (m3), nhưng khi xuất lại quy đổi ra khối lượng (tấn), vì
thế mà Bộ Tài chính cho phép DN được chuyển từ hàng tạm nhập
sang hàng tiêu thụ nội địa tối đa là 10% đối với mỗi lô hàng,
nếu để lại nội địa quá 10% thì bị phạt. Vì thế lượng tái
xuất thường ít hơn 10% so với tạm nhập là đúng quy định.
“Nếu
tôi tạm nhập 10 thì có quyền nhập lại nội địa 1, đây là quy
định của Bộ Tài chính vì đối với mặt hàng lỏng, 10% lô hàng
DN chuyển sang tiêu thụ nội địa theo nguyên tắc phải nộp đầy đủ
thuế nhập khẩu tại thời điểm mở tờ khai hải quan. Nhưng nếu
DN tái xuất không tốt, ví dụ tạm nhập 10 mà chỉ tái xuất
được 8, còn lại 2 thì DN phải nộp thuế nhập khẩu theo quy định
đối với hàng nhập khẩu kinh doanh. Tuy nhiên, đối với lượng
chuyển sang nội địa vượt quy định 10% (ở đây là 1) thì ngoài
thuế nhập khẩu DN còn phải chịu phạt thuế tính theo ngày, chứ
không phải để lại tiêu thụ nội địa là thuế bằng 0%, là hình
thức buôn lậu trốn thuế như nhiều người lầm tưởng. Vì thế,
thông thường các DN phải tính toán, để lại lượng tạm nhập
không quá 10% để không phải chịu phạt, không ai dại gì chịu
phạt cả”- ông Năm giải thích.
Ông
Năm cho biết, đối với Petrolimex, những năm trước, số lượng tạm
nhập chuyển sang tiêu thụ nội địa đều đúng quy định là dưới
10%. Tuy nhiên năm nay, lượng nhập lại hàng tái xuất của
Petrolimex có tăng lên, khoảng 24%. Nguyên nhân do tập đoàn không
để kéo dài thời gian theo dõi hàng tạm nhập- tái xuất như
trước. Hiện nay, tập đoàn thực hiện với mỗi lô hàng tạm nhập-
tái xuất là cứ mở tờ khai trong phạm vi 30 ngày. “Ví dụ, tôi
tạm nhập 10 mà trong vòng 30 ngày tái xuất được 8 thì tôi nhập
lại nội địa 2 luôn, thuế bao nhiêu chịu luôn, bởi vì thời gian
tái xuất cho 1 lô là 180 ngày là quá dài, phải theo dõi dai
dẳng, rất mệt và phức tạp”.
Bình
luận về nghi vấn của Tổng cục Hải quan cho rằng, DN đầu mối
chuyển lượng xăng dầu sang tạm nhập- tái xuất để trốn thuế,
ông Trần Ngọc Năm khẳng định: DN không được lợi gì trong việc
chuyển hàng tạm nhập sang tiêu thụ nội địa: Nhà nước điều
hành giá xăng dầu bằng công cụ thuế, khi giá thế giới cao hay
thấp đều dùng thuế can thiệp. Chẳng hạn, lúc DN nhập xăng dầu
theo hình thức tạm nhập- tái xuất ở mức 18.000 đồng/lít, Liên
Bộ cho rằng giá cao quá phải điều chỉnh thuế xuống thuế nhập
khẩu bằng 0%, Nhưng thời gian sau, giá thế giới giảm xuống, DN
nhập 16.000 đồng/lít, “ông” bảo giá nhập thấp rồi đưa thuế
vào, mà mức thuế đó cũng tương đương 2.000 đồng/lít. Như vậy,
tại hai thời điểm tính cả giá nhập và thuế đều tương đương
18.000 đồng/lít, đầu vào xêm xêm nhau, như vậy hỏi DN lợi vào
đâu? Nói như Tổng cục Hải quan thì DN kinh doanh mà chỉ biết
ngồi “phục” chờ thuế tăng hay sao? Hơn nữa, công cụ thuế là của
Nhà nước, DN không thể dự liệu trước thuế tăng hay giảm được.
Nếu vậy, lúc thuế giảm thì sao?
Khi
được hỏi về việc Tổng cục Hải quan công bố số nợ thuế hàng
tạm nhập- tái xuất, một giám đốc DN đầu mối kinh doanh xăng
dầu phản ứng: “Khi ông công bố số nợ thuế thì phải chỉ rõ nợ
đó là ở đâu, ở tờ khai nào thì DN mới tâm phục. Mà trước khi
công bố nợ phải có kiểm tra, kiểm toán. Không thể lấy tư cách
cơ quan nhà nước mà công bố thông tin một chiều trong khi doanh
nghiệp không hề biết số liệu ấy lấy từ đâu vì cơ quan thuế
chưa thông báo cho DN mà đã công bố thông tin. Cơ quan quản lý
nhà nước mà còn công bố thông tin kiểu này thì trách gì người
dân cũng không tin. Tôi phải khẳng định, không ai dại gì đi nợ
thuế cả, đã nói đến ngân sách nhà nước thì không ai dại gì
đụng chạm vào mà làm sai”.
Đề
cập đến đề nghị cấm tạm nhập- tái xuất xăng dầu qua đường
biển, một tổng giám đốc công ty đầu mối cho rằng: “Nếu chính
sách có kẽ hở thì phải sửa, phải hoàn thiện, quản lý chưa
tốt thì phải làm cho tốt. Nhưng ở ta thường có câu chuyện khi
quản lý, kiểm soát chưa được thì lại cấm. Tư duy như thế không
phải kinh doanh! Chúng ta thường lấy một vài hiện tượng xấu để
phủ nhận cái tốt mà cả một quá trình các DN đã làm được.
Lẽ ra, chúng ta phải xử lý số ít xấu đó và khuyến khích
hiệu quả đã làm được, mang lại lợi nhuận cho DN cũng là làm
lợi cho đất nước, chứ không phải lúc nào cũng nghi ngờ DN làm
sai, gian lận. Nếu cấm tạm nhập- tái xuất bằng đường biển là
rất nguy hiểm”.
“Chúng
ta đang tận dụng lợi thế chiều dài đường biển, có chính sách
thu hút tàu nước ngoài cập cảng, muốn thế phải phát triển
dịch vụ, trong đó có việc bán xăng dầu (theo hình thức tạm
nhập tái xuất). Nếu bây giờ không cho bán xăng dầu cho tàu nước
ngoài nữa thì họ phải mua ở nước khác, như vậy không thuận
lợi thì chắc chắn tàu nước ngoài sẽ hạn chế vào”- vị tổng
giám đốc cho biết quan điểm.
Trước
những lý lẽ của cơ quan quản lý nhà nước và thông tin từ các
doanh nghiệp, cho thấy, việc cấm tạm nhập- tái xuất xăng dầu
qua đường biển phải cần cân nhắc kỹ giữa lợi và hại, cần sửa
đổi, hoàn thiện chính sách và tăng cường quản lý, không để
tái diễn câu chuyện "không quản được thì cấm".
Theo baocongthuong.com.vn
0 comments:
Đăng nhận xét