Cạnh tranh kinh doanh Logistics: Doanh nghiệp “nội” hụt hơi

Sự thiếu đồng bộ của các phương thức vận chuyển (thường được gọi là hành lang đa phương thức) đang tạo ra sự tắc nghẽn dòng dịch chuyển Logistics, làm tăng chi phí và hạn chế sự phát triển của ngành...

Với tốc độ phát triển từ 15 - 25%/năm, dịch vụ Logistics đang được coi là ngành kinh doanh hấp dẫn nhất hiện nay. Sức hấp dẫn của việc kinh doanh dịch vụ Logistics không chỉ được minh chứng bằng nguồn lợi nhuận "trong mơ" mà các doanh nghiệp thu được mà còn được thể hiện rõ ở sự gia tăng ngày càng lớn các doanh nghiệp tham gia kinh doanh dịch vụ "béo bở" này. Mặc dù vậy, vẫn còn đó nhiều rào cản khiến loại hình dịch vụ này chưa phát triển như mong muốn.

"Hụt hơi" trên sân nhà

Năm 2010, Ngân hàng Thế giới (WB) đã xếp hạng Việt Nam đứng thứ 53/155 quốc gia về chỉ số thực hiện logistics, đứng đầu nhóm quốc gia thu nhập thấp và ở mức trung bình trên thế giới. Thống kê cho thấy, hiện nay dịch vụ Logistics của Việt Nam chiếm khoảng 15 - 20% GDP trong khi ở các nước phát triển là 8 - 10%.

Con số quá hấp dẫn này không chỉ kích thích các doanh nghiệp trong nước đua nhau làm Logistics mà còn khiến các tập đoàn hàng hải lớn trên thế giới như APL, Mitsui OSK, Maerk Logistics, NYK Logistics..., những tập đoàn hùng mạnh với khả năng cạnh tranh lớn, bề dày kinh nghiệm và nguồn tài chính khổng lồ với hệ thống mạng lưới đại lý dày đặc, hệ thống kho hàng chuyên dụng, dịch vụ khép kín trên toàn thế giới, mạng lưới thông tin rộng khắp, trình độ tổ chức quản lý cao, tìm mọi cách xâm nhập, củng cố, chiếm lĩnh thị trường Logistics của ta. Con số mới nhất mà Hiệp hội Giao nhận kho vận Việt Nam (Viffas) đưa ra đã cho thấy sự yếu thế của các doanh nghiệp "nội".

Cụ thể, theo Viffas, trong khoảng 1000 doanh nghiệp hoạt động trong ngành giao nhận kho vận, logistics, thực chất chỉ có khoảng gần 10% doanh nghiệp thực sự cung cấp các dịch vụ Logistics. Trong đó, các doanh nghiệp nước ngoài (liên doanh, 100% vốn nước ngoài) đã giành được khoảng 70% thị trường nhờ tính chuyên nghiệp trong kinh doanh, mạng lưới rộng khắp và ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại. Các doanh nghiệp Việt Nam chỉ đáp ứng những dịch vụ đơn giản, với trình độ công nghệ hạn chế, thậm chí chỉ là "làm thuê" cho các công ty nước ngoài. Đại diện Viffas cũng thừa nhận rằng hoạt động dịch vụ của các doanh nghiệp giao nhận, kho vận, Logistics Việt Nam còn manh mún, nhiều trung gian, đại lý, cạnh tranh về giá là chủ yếu, thiếu đầu tư công nghệ, chuyên môn nghiệp vụ... nên chưa tạo ra các chuỗi giá trị gia tăng và khó được khách hàng tin tưởng.

Cần "đòn bẩy" để phát triển

Sự cạnh tranh khốc liệt trong kinh doanh dịch vụ Logistics, sự có mặt của các "ông lớn" như Mitsui OSK, Maerk Logistics, APL tại Việt Nam đã chứng minh sức hấp dẫn và hiệu quả của việc kinh doanh Logistics ở nước ta.

Tuy nhiên, cũng cần phải thấy rằng, ngành kinh doanh được coi là "hốt bạc" này ở vẫn chưa thực sự được tạo điều kiện để phát triển. Trong đó, hệ thống kết cấu hạ tầng yếu kém, thiếu đồng bộ, quy mô nhỏ, rời rạc... là một trong những rào cản lớn nhất .

Trên thực tế, sự thiếu đồng bộ của các phương thức vận chuyển (thường được gọi là hành lang đa phương thức) đang tạo ra sự tắc nghẽn dòng dịch chuyển Logistics, làm tăng chi phí và hạn chế sự phát triển của ngành Logistics toàn diện trên phạm vi cả nước.

Thực tế cho thấy tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trọng điểm của Việt Nam, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Logistics chưa có hệ thống kho tàng bến bãi hoặc nếu có thì cũng rất thô sơ, không đồng bộ và thiếu các thiết bị bốc xếp chuyên dụng. Các cảng biển của ta dù đang được container hóa nhưng vẫn chỉ tiếp nhận tàu feeder, tàu cỡ nhỏ. Trang thiết bị để xếp dỡ container của các cảng trong nước thì thua quá xa các cảng trong khu vực. Xa hơn nữa, các trục đường bộ của ta không được thiết kế đúng theo tiêu chuẩn để có thể kết hợp tốt các phương thức vận tải bằng đường biển, đường sông, đường bộ và đường hàng không.

Về đường sắt, hệ thống đường sắt quá lạc hậu của chúng ta gần như không thể hỗ trợ được gì cho chu trình vận tải khép kín của Logistics. Đường hàng không cũng không có gì cải thiện hơn: năng lực vận chuyển thấp, mùa cao điểm không đủ máy bay và đáng nói hơn cả là sân bay chưa có nhà ga hàng hóa và khu vực riêng cho hoạt động Logistics.

Logistics, nếu chỉ có sức hấp dẫn tự thân thôi, chưa đủ. Để loại hình kinh doanh dịch vụ tiềm năng này có điều kiện phát triển, rất cần có sự quan tâm hơn nữa của các cơ quan chức năng.

Theo Thanh Bình

Báo GTVT

Posted in: